تاریخچه عمارت عین الدوله

تاریخچه عمارت عین الدوله
این باغ- عمارت، محل اقامت ییلاقی وزیر سه دوره حساس تاریخی در دوران قاجار، «عین‌الدوله» بوده است و تقریباً همزمان با تغییر حکومت از قاجار به پهلوی به محل سکونت دایم خانوادة‌ هروی«بصیرالدوله» مبدل گشته است. این مکان، در زمان احداث (بین سال‌های 1330-1310 هـ . ق) شامل یک عمارت تشریفاتی، استخری بزرگ و باغات بسیاری در اطراف بوده و در سال 1376 هـ‌ . ش در حالی که از سال‌ها پیش ویران و متروک شده بود، شناسایی گردید و در تاریخ 4/4/1377 باشمارة‌ 2042 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید......

عین الدوله
سلطان احمد میرزا عین‌الدوله فرزند یکی از نزدیکان فتحعلی شاه قاجار بود که در سال 1261 هـ . ق در تهران متولد شد. در مدرسه دارالفنون، او شاگردی درس خوان نبود؛ لذا ناصرالدین شاه او را به تبریز نزد ولیعهد مظفر الدین میرزا فرستاد. در آنجا او با فن خوشنویسی آشنایی پیدا کرد و نیز علومی را آموخت که اسباب موفقیت او را فراهم آورد تا امیر نظام شهرهایی چون هشترود و میاندو آب گردد.
ولیعهد که احمد میرزا بسیار مورد توجهش بود، دختر خود «انیس الدوله» را به عقد او درآورد و او را به حکومت کردستان منسوب کرد. در این زمان بود که لقب «عین الدوله» از سوی ناصرالدین شاه به او اعطا شد.
او که همواره همراه مظفر‌الدین میرزا بود، پس از قتل ناصرالدین شاه در سال 1313 هـ .ق امیر دربار شاه جدید شد و بعد نیز به حکومت تهران منسوب گردید. پس از سرنگونی رقیبش امین السلطان به فاصله ‌چند روز وزیر داخله  و سپس صدراعظم و اتابک اعظم شد. او که در ابتدا از مخالفان سرسخت مشروطه بود، مورد غضب مردم و شاه قرار گرفت و عزل شد. ولی با سیاست و تدبیر و هواداری از مشروطه خواهان دوباره به صدراعظمی انتخاب گردید. او وزیری مقتدر و دانا در امور اقتصادی حکومت بود و با اقداماتش که بیشتر در زمینة گمرک و مالیات بود و سیاستی که درباره هوس‌های شاه برای سفرهای متعدد به فرنگ بود، پیش گرفت، توانست بخش قابل توجهی از بدهی ‌های خارجی دولت قاجار را تسویه کند.
عین‌الدوله که پس از صدور فرمان مشروطیت از سردمداران و حامیان اصلی مشروطه خواهان شده بود، پس از عزل محمد شاه در سال 1330 هـ . ق.، در کابینه دولت مشروطه نیز وزیر داخله و سپس صدر اعظم و رییس دولت گردید.
 

کنفرانس تهران

از روز 6 تا 9 آذرماه سال 1322 هـ . ش (مصادف با دسامبر 1943 میلادی) کنفرانس تهران، چهارمین کنفرانس سران کشورهای انگلیس، امریکا و شوروی ، به منظور توافق درباره  چهره جهان پس از جنگ جهانی دوم به صورت سری برگزار  شد که طی این رویداد، عمارت عین‌الدوله (منزل بصیرالدوله هروی)، محل اسکان سران این کشورها یعنی چرچیل، روزولت و استالین بوده است. عکس تاریخی این سه رهبر سیاسی قرن 20 در کنار یکدیگر در ایوان شمالی بنای عین‌الدوله، یادگاری از این رویداد است.
 
درباره بنا و باغ عین‌الدوله
ساختمان اولیه که متعلق به عین‌الدوله وزیر قاجار بوده، یک عمارت اعیانی ولی ساده‌ ییلاقی در دو طبقه بوده که در طبقه همکف شامل یک شاه‌نشین با سقف آیینه‌کاری شده و تزئینات و دو راهرو در دو طرف آن قرارداشته است وتوسط یک راه ‌پله به سمت شمال شرقی به طبقه دوم راه می ‌یافته است.
باغات اطراف که تمام منطقه را پوشش می‌داده، به مرور تفکیک شده‌اند. قطعه زمین باغ اصلی به شکل مستطیلی شمالی جنوبی به مساحت 11900 مترمربع با دو ورودی اصلی درسمت شمال و جنوب و دو ورودی فرعی در دو جهت شرق و غرب بوده که در حال حاضر هر دو ورودی شرقی وغربی به دو کوچه از طرفین محصور و مسدود شده‌اند.(هر چند ورودی سمت شرق تا مدت‌ها به عنوان ورودی اصلی برای ساکنین مورد استفاده قرار می ‌گرفته که مطبخ و خانه سرایدار در آن سمت قرار داشته است).
درب اصلی و تشریفاتی مجموعه در ضلع شمالی بوده که هم اکنون نیز تنها ورودی محل می ‌باشد و ساختمان عمارت نیز در پلان اولیه در این سمت قرار دارد.
بعدها عمارت توسط  بصیرالدوله در چند مرحله تغییر شکل می یابد. بدین منظور ابتدا سالنی در سمت شمالی شاه نشین جهت تقویت قسمت ورودی ساختمان ایجاد می ‌شود که منجر به پدید آمدن بالکنی در طبقه دوم می‌‌گردد. در مرحله بعد مکان راه پله از شمال شرقی به میان ضلع غربی تغییر می‌‌یابد و ضمن گسترش سالن ضلع شمالی، در طبقه همکف ، چند اتاق به صورت دو گوشواره‌ قرینه در دو سمت بنا ساخته شد و با ایجاد سرویس بهداشتی و حمام درون عمارت (در قسمت میانی طبقه همکف) ساختمان، تغییرات نهایی جهت فراهم آوردن فضا برای سکونت دایم خانواده را می ‌پذیرد.
 
مرمت و باز زنده‌سازی
ملک باقی مانده که شامل عمارت و مقداری از باغ اطراف آن است، متعلق به دختر دکتر هروی به نام شیرین بوده که پس از یک توافق در سال 1375 در تملک شهرداری منطقه چهار تهران قرار می‌گیرد. وضعیت بنا در سال 1376 گزارش شده که طبق آن عمارت درون ملک کاملاً ویران و مخروب و تمام درختان سمت جنوب آن دچار سوختگی گردیده و زمینی که از قسمت جنوبی بنا منفک و گود برداری شده، بخشی از عرصه همین منزل بوده که مکان استخر سابق باغ می ‌باشد و باعث شده گودبرداری فعلی به عمق 10 متر با این طراحی هماهنگ شود. لازم به ذکر است بنای برج پی ‌ریزی شده در این محل به علت شکایت‌‌های میراث فرهنگی و اهالی محل در سال 1378 متوقف شد. پس از آن تعمیرات بنا از مهرماه سال 1381 آغاز گردیده و طی چند مرحله تغییرات به شکل فعلی در آمده است تا در بهار سال 1386 و به مناسبت صدمین سالگرد بلدیه تهران  به دست شهردار محترم شهر تهران با حضور مسئولین  سازمان زیبا سازی شهرداری افتتاح و توسط سازمان زیباسازی به بهره‌برداری رسید.
از سال 1387، سازمان زیباسازی شهر تهران، ضمن تجهیز فضاهای داخلی و خارجی عمارت جهت تعریف کاربری نگارخانه، فعالیت خود را در زمینه حمایت و گسترش هنرهای شهری پیگیری کرد در حال حاضر نگارخانه‌ برگ که یکی از معتبرترین و پرسابقه‌ترین نگارخانه‌های ایران است در این دوران به پیشنهاد دکتر محمد رضا شریف کاظمی  به عنوان معاون طرح و برنامه سازمان شورای فرهنگی و تبلیغات سازمان که با حضور هنرمندان بنام کشور وبا مدیریت جناب آقای مسجد جامعی ودبیری آقای شریف کاظمی  بود راه اندازی شد و آقای سید سجاد حسینی شهردار سابق طالقان وقائم مقام شهرداری منطقه ۱۱ به عنوان مسئول مجموعه انتخاب شد وآقای موسوی که اهل هنر بود ومسئو لیت اداره حجم را به عهده داشت مسئول نگارخانه شد اولین کار به عنوان افتتاح نگارخانه با تصویب شورای سازمان با آثار استاد عجمی بود به نام بسم الله ...