اقتصاد در آموزش و پرورش

محمدرضا شریف کاظمی

منابع پیشرفت اقتصادی می‌تواند حاصل عوامل متنوعی باشد، ولی بطور کلی سرمایه‌گذاریهای که موجب بهبود کیفیت منابع مادی و انسانی، افزایش کمیت این منابع تولیدی و افزایش بهره‌وری کل منابع یا منابع خاص از طریق اختراعات  و پیشرفتهای فن‌آوری می‌شود عوامل عمده‌ تشویق رشد در هر جامعه‌ای بوده و خواهد بود1.
رشد اقتصادی یک کشور از نظر پرفسور سیمون کوزنتس نیز عبارت از افزایش بلند مدت ظرفیت تولیدی به منظور عرضه کالاهای هرچه متنوعتر اقتصادی به مردم است. این رشد ظرفیت بر پایه تکنولوژی پیشرفته و تعدیلات نهادی استوار است.
بنابراین خصوصیات جریات رشد از دیدگاه پرفسور کوزنتس عبارتند از:
1-    نرخ بالای رشد تولید سرانه
2-    نرخ بالای بهره‌وری و بخصوص بهره‌وری نیروی کار
3-    نرخ بالای تحول اجتماعی
4-    گرایش بسوی در دست گرفتن بازارها
5-    نرخ بالای تحول ساخت اقتصادی
این ویژگیها شدیدا" به یکدیگر وابسته‌اند و یکدیگر را تقویت می‌نمایند:
•    نرخ بالای تولید سرانه بدلیل افزایش و بهبود سریع در بهره‌وری کار حاصل می‌شود،
•    درآمد سرانه بالا به نوبه خود سطح مصرف بالاتری را ایجاد می‌کند و بدین ترتیب  انگیزه برای تغییر ساخت تولید را بوجود می‌آورد.
•    فن‌آوری پیشرفته لازم است تا این سطوح از تولید حاصل شود،
•    تحولات ساختی موجب‌می‌شود که مقیاس تولید و خصوصیات واحدهای اقتصادی از نظر ساختار یا محل استقرار تغییر کند،
•    این تغییر به نوبه خود تغییر سریع محل استقرار و ساخت نیروی کار و موقعیت روابط بین گروههای شغلی را ایجاب می‌کند،
اگر جزء مشترک و حلقه ارتباطی تمام این خصوصیات و البته رشد، آنگونه که پرفسور کوزنتس می‌گوید کاربرد وسیع تکنولوژی باشد، پس رشد سریع که مازاد اقتصادی را برای تامین مالی پیشرفت بیشتر در تحقیقات علمی ممکن می‌سازد، گرایش درونی به خودزائی دارد. یعنی رشد سریع اقتصادی، تحقیقات علمی اساسی را ممکن می‌سازد و این امر به نوبه خود به اختراعات و نوآوریهای تکنولوژیکی منجر می‌شود و رشد اقتصادی را سریع‌تر می‌کند.
 رابطه رشد اقتصادی و آموزش
با توجه به خصوصیات و ویژگیهای رشد اقتصادی چگونگی تاثیر آموزش در نرخ، ساخت و خصوصیت رشد و نیز چگونگی  تاثیر ساخت و خصوصیت رشد اقتصادی در ماهیت نظام آموزشی مهم است. در این مطالعه تاکید بر چگونگی تاثیر رشد اقتصادی بر ماهیت و نظام آموزشی مورد نظر است.
کوشش‌های اخیر در استفاده از روشهای اقتصادسنجی در ارتباط میان عوامل تولیدی و میزان تولید، ارتباط میان آموزش و رشد تولید را نشان می‌دهد ( ساخاروپولوس 1985). به عنوان مثال در مطالعه‌ای راجع به رابطه میان رشد اقتصادی و سواد ( به عنوان مقیاسی از توسعه آموزش) و امید به زندگی در 83 کشور ( هیکس 1980) نشان داده شده است که 12 کشور در حال توسعه که از نرخهای رشد اقتصادی سریعی برخوردار بوده‌اند از نظر نرخ‌های با سوادی و امید به زندگی در سطحی بالاتر از متوسط کشورهای در حال توسعه قرار داشته‌اند. مطالعات هیکس وجود رابطه میان رشد اقتصادی و توسعه منابع انسانی را که بوسیله سطح سواد و امید به زندگی اندازه‌گیری می‌شود را مورد تاکید قرار می‌دهد.
البته، وجود ارتباط به معنی اثبات رابطه ممکن نمی‌باشد. مطالعات قبلی توسط افرادی مانند بومن واندرسون (1963). کاسار(1966) و دیگران مطمئنا" رابطه‌ای را میان سطح درآمد سرانه و سطح توسعه آموزش نشان می‌دهد. اما این واقعیت که کشورهای غنی دارای سطوح بالاتر باسوادی هستند و نسبت به کشورهای فقیر پول بیشتری صرف آموزش می‌کنند، می‌تواند یا به این معنی باشد که آموزش می‌تواند در ثروتمند شدن کشورها نقش موثری داشته باشد، یا به این مفهوم که کشورهای ثروتمند می‌توانند مقادیر بیشتری را صرف آموزش نمایند.
بطور کلی ارزیابی آثار رشد اقتصادی بر سرمایه‌گذاریهای آموزشی ( یا در ارزیابی اقتصادی طرح‌های سرمایه‌گذاری آموزشی) باید به معیارهای زیر توجه نمود:
•    بازده مستقیم اقتصادی سرمایه‌گذاری، برحسب تعادل میان هزینه‌های فرصت از دست رفته منابع و منافع مورد انتظار آتی که بر حسب افزایش بهره‌وری کارگران آموزش دیده و اندازه‌گیری می‌شود.
•    بازده غیر مستقیم اقتصادی ، بر حسب منافع خارجی که بردرآمد گروههای دیگر جامعه تاثیر می‌گذارد
•    منافع مالی که در اثر افزایش درآمدها از طریق گرفتن مالیات بیشتر حاصل می‌شود.
•    تامین تقاضا برای نیروی انسانی ماهر ، که عواملی مانند الگوهای پرداخت، روشهای استخدامی، و معیارهای دیگر استفاده از نیروی انسانی را در نظر می‌گیرد.
•    تقاضای خصوصی برای آموزش( با توجه به نرخ بازدهی خصوصی سرمایه‌گذاری آموزشی...) عوامل اجتماعی و دیگر عوامل تعیین کننده تقاضا  برای آموزش.
•    کارائی داخلی نهادهای آموزشی

روزان نیوز- کارکنان آموزش و پرورش حقوق و مزایای خود را کافی نمی دانند

دخبر : 10889 تاریخ مخابره :    ۱۳۹۳/۶/۲۳ - ۱۷:۱۱

معلمان همچنان چشم انتظار وعده های وزیر روزان نیوز- کارکنان آموزش و پرورش حقوق و مزایای خود را کافی نمی دانند.

اینکه گفته می شود "معلم نباید دغدغه معیشت داشته باشد" جمله ای امید بخش است؛ اما اینکه تاکنون آموزش و پرورش دولت یازدهم چقدر توانسته این جمله را عملیاتی کند، جای سئوال دارد. آموزش و پرورش در حال حاضر در گرداب کسری بودجه فرو رفته و براساس گفته های مسئولان این وزارتخانه، آنها نمی توانند آنطور که می خواهند به وعده های داده شده جامه عمل بپوشانند اما یادآوری این نکته ضروری است که کسری بودجه از ابتدای تاسیس این وزارتخانه تاکنون وجود داشته و این بسته به هوش و ذکاوت مجموعه مدیریتی فانی دارد که چگونه بتوانند این کسری را جبران و راهکارهای متفاوتی را برای به دست آوردن منابع جدید پیدا کنند.

"معلم نباید دغدغه معیشت داشته باشد"، جمله ای بود که در تاریخ 5 آبان ماه 1392 علی اصغر فانی سرپرست وزارت آموزش و پرورش آن زمان و وزیر فعلی آموزش و پرورش در جلسه رای اعتماد نمایندگان مطرح کرد.

فانی در ادامه دفاعیات خود، این را هم اضافه کرد که یک معلم باید بتواند با فراغ بال همه زندگی خود را وقف دانش‌آموزان کند و مشکلی برای تامین معیشت زندگی نداشته باشد. فانی در این جلسه توانست با 185 رای، به عنوان وزیر آموزش و پرورش وارد کابینه دولت یازدهم شود. در این گزارش قصد داریم عملکرد فانی را پس از گذشت 10 ماه از مسولیتش در این وزارتخانه در حوزه رفاهی و معیشتی معلمان بررسی کنیم.

ابراز نارضایتی معلمان از حقوق و مزایای حداقلی

معلم با حقوق و مزایای پایین و فقیر از لحاظ تامین معاش، فرد بی انگیزه ای است که در نهایت باعث کاهش کیفیت آموزش می شود. البته براساس آمار اعلام شده و همچنین با استناد به گفته های مسولان آموزش و پرورش به طور متوسط در 10 سال گذشته 90 درصد اعتبارات وزارت آموزش و پرورش  صرف پرداخت حقوق و مزایای پرسنل آن شده است. این آمار در حالی مطرح می شود که فرهنگیان بارها از نارضایتی خود بابت پایین بودن حقوق خود سخن می گویند و از آن به عنوان تبعیض نام می‌برند.

با این وجود کارکنان آموزش و پرورش حقوق و مزایای خود را در مقایسه با کارکنان برخی نهادهای دیگر کافی نمی دانند.

مژده رفاهی به معلمان

فانی اول مهرماه 92 یک مژده رفاهی به معلمان داد و گفت: تامین معیشت فرهنگیان برنامه دراز مدتی است که باید در چند مرحله انجام شود. مطالعاتی که مشاوران اقتصادی من انجام داده‌اند این نوید را می‌دهد که تا چند ماه آینده گام‌های موثری را می‌توانیم در این زمینه برداریم که تا این موضوع قطعی نشود و از اجرای آن مطمئن نباشیم، جزئیات برنامه‌ها را اعلام نخواهم کرد.

این خبر در حالی اعلام شد که حالا بعد از گذشت 11 ماه هنوز شاهد اقدام چشمگیری در این حوزه نیستیم.

انتصاب مشاور اقتصادی و وعده چهار ماهه آقای وزیر

هفتم آذر 92 فانی بار دیگر از ارتقای وضعیت رفاهی معلمان تا پایان سال خبر داد و گفت: معلمان از بهترین افراد جامعه هستند و در همان روزهای اول که وارد آموزش و پرورش شدم، به لحاظ اهمیتی که بحث معیشت معلمان و موضوعات اقتصادی داشت، مشاوری را در این زمینه منصوب کردم و به برنامه‌های خوبی نیز رسیده‌ایم که امیدواریم نتایج آن در آینده مشخص و بخشی از تکلیف ما در قبال فرهنگیان ایفا شود. آقای وزیر همچنین وعده چهار ماهه ای را برای اعلام نتیجه برنامه‌ریزی‌هایی که برای ارتقای معیشت معلمان صورت گرفته، داد. تشکیل تیم اقتصادی در آموزش و پرورش حرکت پسندیده و قابل تقدیری است اما مسئله مهم تر تحقق وعده های داده شده در این حوزه است.

در همین رابطه محمدرضا شریف کاظمی کارشناس حوزه اقتصادی آموزش و پرورش و مشاور مرتض حاجی وزیر سابق آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه فعلا برای ارزیابی عملکرد فانی در حوزه رفاهی و معیشتی زود است، اظهار داشت: آموزش و پرورش به دلیل کسری بودجه و همچنین با توجه به اینکه بخش عظیمی از بودجه صرف پرداخت حقوق و مزایا می شود، هنوز نتوانسته در حوزه رفاهی اقدام خاصی انجام دهد. البته طرحهای خوبی برای بهبود معیشت معلمان اعلام شده که برای اجرایی شدن نیاز به چند ماه زمان دارد.

بیمه طلایی و فرهنگیانی که هنوز گلایه دارند

بیمه طلایی در چند ماهه اخیر با فراز و نشیب هایی همراه بود به طوریکه پس از انعقاد قرارداد آموزش و پرورش با بیمه آتیه سازان حافظ اعلام شد که خدمات دندانپزشکی و  خرید عینک از بیمه فرهنگیان حذف خواهد شد که البته پس از اعتراض گسترده فرهنگیان و انتقاد نمایندگان ارائه این خدمات از سر گرفته شد. از سوی دیگر به تازگی اعلام شده که فرهنگیان باید برای بهره مند شدن از خدمات بیمه طلایی فرهنگیان به مراکز بیمه مراجعه کنند تا دفترچه های بیمه هولوگرام بیمه آتیه درج شود.

در این میان فرشید سیاری مدیرکل پشتیبانی آموزش و پرورش گفت: قرار شده با مراکز درمانی که از ارائه خدمات خودداری می کنند، برخورد شود اما رسیدگی به وضعیت بیمه درمانی فرهنگیان اراده جدی تری را طلب می کند که امیدواریم مسولان این وزارتخانه هرچه سریعتر این موضوع را در اولویت قرار دهند.

افزایش 25 درصدی حقوق و اما و اگرهای مسئولان

از دیگر وعده های فانی، افزایش 25 درصدی حقوق معلمان بود. وی در 10 اسفند 92 از پیگیری افزایش حقوق معلمان ابتدایی به دلیل سختی کار آنها خبر داد. در حال حاضر معلمان مقطع ابتدای چشم انتظار تحقق این وعده تا مهرماه هستند اما آنطور که مسولان این وزارتخانه می گویند این وعده به دلیل محدودیت اعتبارات و کسری بودجه در هاله ای از ابهام است.

انتقاد از بی توجهی به وضعیت رفاهی معلمان

پیش از این مهرداد بذرپاش نماینده مجلس  از بی توجهی آموزش و پرورش به وضعیت رفاهی معلمان انتقاد کرد و گفته بود: وزیر بارها مژده افزایش امکانات رفاهی به فرهنگیان را داده است اما تاکنون شاهد اقدام قابل ملاحظه ای در این حوزه ها نبوده ایم.

یک معلم حق التدریس در این باره به مهر گفت: حقوق و مزایاى کارمندان این وزارتخانه در سطح  پایینی قرار دارد و در بعضی مواقع معلمان حق‌التدریس با وجود آنکه ساعاتى برابر با سایر معلمان تدریس می کنند، نصف حقوق سایر معلمان را دریافت می کنند و از طرفی دیگر توجهى به جذب آنها در آموزش و پرورش نمی‌شود.

مقایسه حقوق معلمان و اساتید دانشگاه

در همین زمینه جبار کوچکی نژاد عضو کمیسیون آموزش مجلس حقوق معلمان را نسبت به حقوق اساتید دانشگاه کم و ناعادلانه توصیف کرد و گفت: اگرچه حقوق معلمان در هشت سال گذشته روند افزایشی را طی کرده است و درحال حاضر معلمان به جای 600 تا 700 هزار تومان از حقوق یک میلیون و 200 هزار تومانی و یا بیشتر برخوردار هستند، اما این افزایش حقوق در مقایسه با دیگر واحدهای آموزشی قابل قبول نیست. در حال حاضر اساتید دانشگاهی از حقوق بالای دو میلیون و 500 هزار تومانی برخوردار هستند. این در شرایطی است که معلمان با همان مدارک و سابقه کاری که استاد دانشگاه دارد، حداکثر یک میلیون و 300 هزار تومان حقوق ماهانه دریافت می کند.

البته وی تشکیل تیم اقتصادی در آموزش و پرورش را امیدوار کننده توصیف کرد و گفت: تشکیل تیم اقتصادی در آموزش و پرورش باید زودتر از اینها اتفاق می افتاد چرا که در سالهای اخیر، اقتصاد آموزش و پرورش همه سلایق را تحت تاثیر قرار داده و حتی مسائل آموزشی تحت الشعاع مسائل اقتصادی قرار گرفته است.

مرخصی زایمان فرهنگیان

یکی دیگر از وعده های مطرح شده، طرح ویژه مرخصی زایمان فرهنگیان بود. فانی با اعلام اینکه این طرح در سال تحصیلی 93-94 اجرایی نمی شود گفت: آنطور که معاون پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش می گوید محدودیت اعتبارات این وزارتخانه به ما اجازه نمی دهد این طرح را عملیاتی کنیم اما به احتمال زیاد در سال آینده این طرح اجرا خواهد شد.

آموزش و پرورش در گرداب کسری بودجه

در حالی که مقامات عالی کشور اعلام می کنند هم اکنون سطح معیشت معلمان کمتر از متوسط جامعه است و حتی در وضعیت خوب از حد متوسط جامعه بالاتر است، باید فکری به حال این قشر کرد که توقع زیادی ندارند و تنها به دنبال رفاه حداقلی برای خود و خانواده شان هستند

آموزش و پرورش از کمبود بودجه رنج میبرد

کد خبر: 81073658 (3879401) | تاریخ خبر: 14/12/1392 | ساعت: 15:15|

آموزش و پرورش از کمبود بودجه رنج می برد

تهران - ایرنا - یک کارشناس آموزش با بیان اینکه برنامه ها و اقتصاد وزارت آموزش و پرورش به شکل دولتی پیش نخواهد رفت افزود: آموزش و پرورش از کمبود بودجه رنج می برد.

محمدرضا شریف کاظمی روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار آموزش ایرنا گفت: مشکل اصلی آموزش و پرورش، اقتصاد بیمار است که آموزش و پرورش سال هاست از آن رنج می برد.

وی با بیان اینکه تحقق بسیاری از برنامه با اختصاص بودجه و حل مشکلات اقتصادی محقق خواهد شد؛ اظهار کرد : اگر حمایت دولت نباشد بخش عمده ای از کارهای آموزشی روی زمین خواهد ماند.

وی با تاکید بر اینکه یک تیم اقتصادی باید به همراه سایر دستگاه ها کمک حال آموزش و پرورش باشند اضافه کرد : اقتصاد این سازمان به شکل دولتی پیش نخواهد رفت


* پیش نرفتن اقتصاد آموزش به شکل دولتی

وی در پاسخ به این سوال که ورود بخش خصوصی به این حوزه از بار مشکلات می کاهد گفت : چه اصراری داریم که تجربه ای که دنیا در این زمینه انجام داده است را دوباره تجربه کنیم ، به نظر می توان خدمت را همچون دیگر خدمات از آموزش و پرورش خریداری کرد .

شریف کاظمی توضیح داد : امروز باید به سمت این روش برویم که خدمات آموزشی را برای ارائه تقسیم بندی کنیم تا طالبان آن را خریداری کنند.

مشاور صندوق ذخیره فرهنگیان تاکید کرد : تولید خدمات با کیفیت مردم را به سمت خرید خدمات سوق می دهد ، بسیاری از مردم حاضرند برای خدمات آموزشی ، فرهنگی و تربیتی مفید که درمدارس ارائه می شود هزینه کنند ، مدارس دولتی که از پس هزینه های جاری خود بر نمی آید چطور می تواند برنامه های تربیتی و آموزشی مفید ارائه کنند، اگر چه این مدارس با اعتبار دولت اداره می شوند اما مبلغ تخصیصی ،کفاف برنامه های عادی را نمی دهد چه برسد به فعالیت های فوق برنامه .



* تشکیل کمیته اقتصادی راه برون رفت از مشکلات

وی تشکیل کمیته اقتصادی را کمک حال آموزش و پرورش دانست و افزود : در این کمیته باید سرانه ها بازتعریف شوند و بحث تولید خدمت و فروش آن به مردم نیز مورد تاکید و بررسی قرار گیرد ، تحقق بسیاری از برنامه ها نیازمند اعتبار کافی است.

شریف کاظمی با یاد آوری اینکه دست وزیر آموزش و پرورش در اجرایی و عملیاتی کردن بسیاری از برنامه های پیش بینی شده همچون توزیع سرانه و مطالبات فرهنگیان بسته است گفت : دم دست ترین کار استیضاح وزیر است ، اما این موضوع کمکی به حل مشکلات اساسی آموزش و پرورش نخواهد کرد ، این سازمان از بی پولی رنج می برد.



* حل مشکلات یک شبه؛ رویای دور از ذهن

این کارشناس حوزه اقتصاد در پاسخ به این سوال که آموزش و پرورش با تعدیل نیرو می تواند بخشی از بودجه را صرف برنامه های خود کند؟ افزود : آنهایی که در طی سالهای گذشته بدون برنامه جذب آموزش و پرورش شدند برای زندگی خود برنامه دارند نمی توان به صرف کمبود اعتبار نیرو را از کار برکنار کرد، این مساله نیازمند مدیریت هوشمندانه است.

شریف کاظمی با بیان اینکه باب جذب نیرو در طی این سال ها بدون نظارت باز بوده گفت: اینکه بتوان یک شبه مشکلات آموزش و پرورش را با مسائلی همچون تعدیل نیرو حل کرد دور از ذهن است ، حل مشکلات نیازمند اعتبار است.

بورس چیست و نحوه خرید سهام چگونه است؟

خریدار سهام برای خرید باید به یکی از کارگزاریهای بورس مراجعه و از کارگزار تقاضای فرم درخواست خرید کند. کارگزار فرمی را در اختیار او قرار می‌دهد و او علاوه بر تکمیل فرم باید مبلغی را که می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند به حساب کارگزار واریز و فیش آن را به همراه فرم تکمیل شده تحویل کارگزار نماید و رسید بگیرد.طی زمان معینی، پس از آماده شدن اوراق سهام، مشتری با تحویل رسید قبلی به کارگزار اوراق سهام خود را دریافت می‌دارد. علاوه بر خرید حضوری، اشخاص می‌توانند از طریق اینترنت نیز اقدام به خرید کنند و پس از انجام هر عملیات پرینت آن را به عنوان رسید دریافت نمایند. در فرم درخواست خرید، مواردی از قبیل مشخصات خریدار، تعداد سهام مورد تقاضا، مبلغ سرمایه‌گذاری و... گنجانده شده است. از جمله مواردی که خریدار در فرم درخواست خرید باید مشخص کند قیمت و نوع سهم مورد نظر خود می‌باشد. برای این کار، خریدار چند راه در پیش‌رو دارد:

راه اول این که خریدار، چون اطلاع چندانی از سهام و اوراق موجود در بورس ندارد، مبلغی را که می‌خواهد در بورس سرمایه‌گذاری کند در اختیار کارگزار می‌گذارد و از او می‌خواهد که به انتخاب خودش بهترین سهام را برای او خریداری کند، ضمن آن که می‌تواند اولویت‌های مورد نظر خود را به کارگزار اطلاع دهد.

راه دوم این است که خریدار، اگر خرید سهام خاصی را در نظر دارد آن را به کارگزار می‌گوید، مثلاً می‌گوید "اگر سهام فلان کارخانه عرضه شد برای من خریداری کنید." در این حالت، چون قیمت سهم توسط خریدار اعلام نشده است کارگزار اختیار دارد که به هر قیمتی که سهم مورد نظر مشتری عرضه شد آن را خریداری نماید. لازم به ذکر است که کارگزاران غالباً مسئولیت‌پذیری و تعهد اخلاقی لازم را دارند و سعی می‌کنند به بهترین قیمت ممکن سهام مورد نظر مشتری را برای او خریداری نمایند. در هر صورت کارگزار اطلاعات مشورتی خود را در اختیار خریدار قرار می‌دهد و در تصمیم‌گیری و انتخاب به او کمک می‌کند.

و بالاخره راه سوم خرید سهام این است که خریدار از کارگزار تقاضای خرید سهم معینی را با قیمت معین می‌کند و کارگزار نیز مطابق درخواست مشتری اقدام به خرید می‌نماید.

فروش سهام

برای فروش سهام نیز، همچون خرید، فروشنده باید به کارگزار مراجعه و فرم درخواست فروش را تکمیل کند. برای این کار فروشنده دو راه در پیش رو دارد:

راه اول این که به کارگزار اختیار می‌دهد تا سهامش را به قیمت بازار بفروشد؛ در این حالت کارگزار موظف است تا سهام مشتری را به بالاترین قیمت پیشنهادی روز بفروشد.

راه دوم این که فروشنده در فرم فروش قید می‌کند چنانچه قیمت سهام او در بورس تا حد معینی افزایش یافت اقدام به فروش کند. به عنوان مثال به کارگزار می‌گوید که هر سهم او را زیر قیمت 200 تومان نفروشد. در این صورت کارگزار منتظر می‌ماند تا قیمت سهم به حد مورد نظر برسد و سپس اقدام به فروش می‌کند. بدیهی است که در این صورت نیز کارگزار مشاوره‌ی لازم را به فروشنده می‌دهد. به عنوان مثال اگر قیمت پیشنهادی فروشنده پایین‌تر از قیمت روز بازار باشد ولی خودش نداند، کارگزار او را راهنمایی می‌کند و به وی یادآور می‌شود که می‌توان سهم را به قیمت بالاتر نیز فروخت، بر عکس هم، و اگر قیمت پیشنهادی مشتری بالا باشد به او یادآور می‌شود که در این قیمت امکان فروش سهم وجود ندارد.

معاوضه‌ی سهام

علاوه بر خرید و فروش سهام راه دیگری برای معامله‌ی سهام وجود دارد و آن معاوضه‌ی سهام است. معاوضه‌ی سهام به این صورت است که صاحب سهام، نحوه‌ی فروش سهام خود و نیز نحوه‌ی خرید سهام مورد نظر را به اطلاع کارگزار می‌رساند، و کارگزار نیز مطابق این درخواست اقدام به معاوضه می‌کند. شایان ذکر است که کارگزاران بورس، در قبال خدمتی که برای مشتریان انجام می‌دهند، درصدی از مبلغ هر معامله را به عنوان اجرت یا حق کارگزاری خود برداشت می‌کنند. سقف این مبلغ مطابق قانون مشخص شده است, اما کارگزاران مجازند حق کارگزاری خود را کمتر از سقف تعیین شده از مشتریان دریافت کنند.

توصیه‌هایی برای سرمایه‌گذاری در بورس

زندگی بشر و فعالیت‌های او همواره با پیامدهای مختلفی همراه است و اتفاقات جزء لاینفک زندگی است. به همین دلیل، هر کس، بر اثر دانش و تجربه‌ی خود، راه‌های مقابله با اتفاقات و کم‌کردن زیان‌های ناشی از آن را پیدا کرده و در زندگی به کار می‌گیرد. در مورد بورس که مورد نظر ماست، خبرگان بازار سرمایه توصیه‌هایی به مشتریان دارند و معتقدند اگر افراد این توصیه‌ها را به کار ‌گیرند فعالیت‌هایشان با موفقیت بیشتر و پیامدهای منفی کمتری همراه خواهد بود. در ادامه برخی از این توصیه‌ها را شرح می‌دهیم:

   1.سرمایه‌ی مازاد خود را به کار گیرید

معمولاً افراد، با توجه به اتفاقات مختلفی که در زندگی‌شان پیش می‌آید، بخشی از درآمد خود را به عنوان هزینه‌های ضروری کنار می‌گذارند تا در روز مبادا از آن استفاده کنند. از آنجا که بازار سهام یکی از بازارهای پرنوسان می‌باشد خبرگان بازار توصیه می‌کنند که بهتر است افراد از بکارگیری سرمایه‌های اصلی و ضروری خود در این بازار پرهیز کنند. آنها معتقدند کسانی که می‌خواهند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند بایستی نه تنها اولویت را به رفع نیازهای اولیه‌ی زندگی خود بدهند، بلکه حتی از بکارگیری آن بخش از درآمد خود که برای هزینه‌های اتفاقی در نظر گرفته‌اند در بازار بورس صرف‌نظر کنند. خبرگان بازار سرمایه می‌گویند بهتر است افراد پس‌اندازهای اضافی خود را وارد بازار سهام کنند.

   2. به شایعات توجه نکنید

یکی از مشکلات مردم این است که در برخی مواقع از احساسات خود تبعیت می‌کنند و یا تحت تأثیر حرف‌های دیگران قرار می‌گیرند. هر چند این نکته در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها تأثیر چندانی ندارد اما در فعالیت‌های اقتصادی و بخصوص در بازار سهام می‌تواند موجب ضرر برای افرادی باشد که به احساسات خود میدان می‌دهند. واقعیت امر این است که سرمایه‌گذاری در بازار سهام باید براساس تحقیق و اطلاعات صحیح انجام شود. زیرا در این بازار عوامل متعددی همچون وضعیت اقتصاد کشور، عملکرد شرکت، اتفاقات جهانی و... در تغییر قیمت‌ها مؤثرند؛ در نتیجه هرگز نباید تنها براساس توصیه‌ی دوستان و یا تبلیغات و یا حتی عملکرد خویشاوندان برای سرمایه‌گذاری در این بازار تصمیم‌گیری کرد.

   3. برای کوتاه مدت سرمایه‌گذاری نکنید

سرمایه‌گذاران نباید نگران نوسانات و افت و خیزهای روزانه‌ی بازار باشند که در مورد بازار سهام امری عادی است، بلکه پیوسته باید روند بلندمدت را مورد توجه قرار دهند؛ چرا که شرکت‌های بورسی معمولاً شرکت‌های بزرگی هستند و طبیعتاً کارها و پروژه‌هایی که در دست انجام دارند کلان و بسیار بزرگ خواهد بود. پرواضح است که سود پروژه‌های بزرگ در کوتاه‌مدت به دست نمی‌آید و در بلندمدت حاصل می‌شود. در نتیجه سرمایه‌گذاران می‌بایست برای دریافت واقعی سودِ سرمایه‌های خود در بازار سهام، به سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت نگاه کنند.

   4. سبد سهام تشکیل دهید

بازار سهام دارای ویژگی‌هایی است که از آن جمله می‌توان به بالا و پایین رفتن قیمت‌ها و ریسک یا خطر افت شدید قیمت‌ها اشاره کرد. از آنجا که به طور معمول و در طی زمان قیمت برخی سهام افزایش و قیمت برخی کاهش می‌یابد، برای درامان ماندن از خطر کاهش قیمت سهام خریداری شده، خبرگان بازار توصیه می‌کنند که خریداران بهتر است سبدی از سهام خریداری کنند و از خریدن یک نوع سهم پرهیز نمایند؛ چرا که وقتی سهامدار سرمایه‌ی خود را به سهام متعدد و متنوعی اختصاص می‌دهد پایین آمدن احتمالی قیمت برخی از این سهام از طریق بالا رفتن قیمت برخی دیگر از سهام موجود در سبد جبران می‌شود و در این صورت سرمایه‌گذار می‌تواند به راحتی خطر احتمالی کاهش قیمت‌ها را رفع کند.

   5. نسبت به سرمایه‌گذاری خود بی‌توجه نباشید

سرمایه‌گذار پس از تشکیل سبد سهام نباید نسبت به وضعیت آن بی‌تفاوت باشد، بلکه باید به طور مرتب آن را مورد بررسی قرار دهد و وضعیت آن را نسبت به وضعیت بازار بسنجد تا بداند که آیا سبد سهام او هماهنگ با بازار است و یا نیاز به بازنگری و تغییر دارد یا نه. برای این کار او می‌تواند با خبرگان، مشاوران و کارگزاران بورس نیز مشورت نماید و از راهنمایی آنها بهره ببرد.

   6. غیرمستقیم سرمایه‌گذاری کنید

کسانی که می‌خواهند در بورس سرمایه‌گذاری کنند دو راه در پیش دارند: راه اول این که خودشان مستقیماً سهام مورد نظر خود را خریداری کنند که طبعاً خودشان نیز پی‌گیر نوسانات بازار و وضعیت سهام خود خواهند بود؟ و یا شخصاً به تشکیل سبد سهام اقدام کنند. البته خبرگان، انتخاب شیوه‌ی سرمایه‌گذاری مستقیم را برای همه مناسب نمی‌دانند. زیرا چنین کاری نیازمند تجربه و تخصص برای بررسی وضعیت بازار، شرکت، اقتصاد کشور و... است، علاوه بر این که سرمایه‌گذار می‌بایست بخش عمده‌ای از وقت خود را صرف این کار بنماید که مقرون به صرفه نیست. از این رو، راه‌ دومی را توصیه می‌کنند و آن سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است. در این روش سرمایه‌گذار اقدام به خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌کند، که از این طریق علاوه بر انتخاب یک سبد سهام مناسب از تخصص، تجربه، امکانات و سایر خدمات صندوق‌ها بهره‌مند می‌شود.

بهترین راه سرمایه‌گذاری در بورس را انتخاب کنید

مناسب‌ترین راه برای سرمایه‌گذاری، استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری نهادها و یا شرکت‌هایی هستند که سرمایه‌ی خود را عمدتاً در سهام و برخی موارد دیگر مثل اوراق مشارکت به کار می‌گیرند. این صندوق‌ها مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت و تحت نظارت همین سازمان نیز فعالیت می‌‌کنند. صندوق‌ها همه‌ی عوامل کار، شامل مدیر، ضامن، امین، پرسنل متخصص و توانمند و سایر امکانات مورد نیاز را در اختیار دارند و علاوه بر آن براساس قانون، سرمایه‌ی قابل توجهی را برای شروع کار تهیه کرده‌اند. بنابراین از هر جهت چه از لحاظ سرمایه و چه از لحاظ نیروهای باتجربه و توانمند قابل اعتمادند. این که توصیه می‌شود سرمایه‌گذاری از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام شود به دلیل آن است که سرمایه‌گذار با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، در حقیقت یک سبد سهام را تشکیل می‌دهد که این سبد به طور مرتب تحت نظارت مدیر و کارشناسان صندوق است و در شرایطی که لازم است سهام صندوق فروخته و یا تبدیل شود آنها با آگاهی و تخصصی که دارند مدام به دنبال سهام خوب و پربازده هستند و به طور مرتب سرمایه‌ی خود را به سهام برتر تبدیل می‌کنند. در نتیجه به طور معمول انتظار می‌رود صندوق‌ها در سهام بهترین شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند؛ پس هرکس واحدهای صندوق‌ها را خریداری کند در حقیقت در بهترین شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کرده و از بهترین و پربازده‌ترین سهم‌ها بهره‌مند شده است. این افراد بدون آن که دغدغه‌ی افت و خیزهای بازار را داشته باشند با پرداخت کارمزد بسیار کم از توانمندی و سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مند می‌شوند.