بیرجند۳

تاریخ بیرجند

علاوه بر نام بیرجند که ساختار آن برگرفته از زبان پهلوی بوده و به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد، بنا به روایتی ، بیرجند، احتمالاً در اواخر حکومت ساسانیان و توسط زرتشتیان یزدی و کرمانی به عنوان منزلگاهی در حاشیه کویر و در مسیر عبور از کویر به سمت شمال خراسان بزرگ و ماوراءالنهر بنا شده‌است .اشعار حکیم نزاری، وجود محله‌ای به نام گبرآباد در بافت قدیمی شهر، کاوشهای به عمل آمده از قلاع دختر در "بند دره" و "قلعه دره"، و نیز کتیبه به‏دست آمده از کال جنگال در روستای ریچ از توابع خوسف، "تخته سنگ لاخ مزار" واقع در روستای کوچ ، سنگ نگاره و کتیبه‏های پهلوی اشکانی در دره "استاد تنگل"، حکایت از قدمت چند هزار ساله بیرجند دارد.

همچنین علاوه بر وجود گورستانهای زرتشتی‌ها در اغلب روستاها و نیز وجود آتشکده‌های سفلی و علیا .^[۶] که دال بر قدمت تاریخی این منطقه‌است، نام برخی از روستاهای اطراف شهر بیرجند دارای ریشه پهلوی و اساطیری هستند، مانند: گیو، سهراب، ماژان، سلم آباد، درخش، خراشاد، رودک، دستجرد، چاج، چهکند، کوچ، چنشت، ریچ، جمشیدآباد و ...

کشفیات اخیر باستان‏‌شناسان در منطقه بیرجند حاکی از این است که نواحی مزبور علاوه بر اینکه محل سکونت یا معبر انسان‌ها در پیش از تاریخ بوده، رد پای قوم ساگارتی یکی از اقوام کوچ ‏نشین پارسی را نیز در خود به یادگار گذاشته‌است که نمونه بارز آن کهن‏‌ترین اثر کشف شده بیرجند به نام سنگ‏ نگار لاخ مزار کوچ می‏باشد که بر آن نقوش پیش از تاریخ، علائم پیکتوگرافی یا تصویری و کتیبه‏های خط عربی نیز به چشم می‏خورد.

در عهد ساسانیان این منطقه ولایتی آباد و دارای روستاهای حاصلخیز بوده‌است که مردمانی با استعداد و سلحشور داشته و همیشه مایه دلگرمی حکومت و منشأ قدرت در این منطقه بوده‌‏اند که به پشتیبانی آنان پیروزی‏هایی به دست می‏آورده‏اند.

احتمالا یاقوت حموی اولین جغرافیدانی است که از «بیرجند» به عنوان یکی از شهرهای منطقه قهستان یاد کرده‌است. حمدالله مستوفی «بیرجند» را از شانزده ولایت قهستان و مرکز ولایتی با توابعی چند دانسته که در آن مقدار فراوانی زعفران, انگور, میوه و اندکی غله به دست می‌آمده‌است.

در نوشته‏های دوره صفویه گفته شده که قهستان ولایتی است با مردمی فهیم و صاحب فراست که از آنجا شاعران و نویسندگان و عالمان زیادی برخاسته‏ اند. بیرجند دارالملک قهستان بوده و خانه‏های آن بر روی تپه‏ ماهور بنا گردیده‌است.

در اواخر دوره صفوی و پس از قتل نادر شاه با استقرار خاندان خزیمه , بیرجند مرکز قهستان شد. با زوال دولت صفوی و رسوخ کشورهای اروپای غربی به هند و آسیای شرقی از راههای دریایی و زمینی , بیرجند که در مسیر عمده ترین راه زمینی این ارتباط قرار داشت محل عبور اغلب سیاحان, جهانگردان یا مأمورانی شد که در نوشته‌های خود اطلاعات فراوانی درباره شهر و منطقه به جا گذاشته‌اند.

در سال ۱۲۵۴ خورشیدی، مک گرگور درباره شهر بیرجند مطالبی نوشته و شمار خانه‌های شهر را سه هزار باب ذکر کرده‌است. در سال ۱۲۷۳ خورشیدی، ادوارد ییت گزارشی درباره تجارت بیرجند از طریق بندرعباس و نیز جمعیت ۰۰۰ ۲۵ نفری آن داده‌است.

سرپرسی سایکس در سفر خود به منطقه , از کوههای معین آباد (ظاهراً همان میناباد)، امیران ناحیه قائنات, محصولات زراعی بویژه زعفران و زرشک و ابریشم، قالی بافی ساکنان منطقه و مذهب آنها و نیز شهر بیرجند ـ که آن را متفاوت با سایر شهرهای ایران دانسته ـ مطالبی آورده‌است.

لمتون نیز در سالهای قبل از ۱۳۲۹ خورشیدی به وضع مالکیت اراضی و قنات‌های قائنات و نیز نظامهای آبیاری در آبادیهای پیرامون بیرجند اشاره کرده‌است.

 گویش بیرجندی

گویش یا لهجه بیرجندی از گویش‌های فارسی نو است که مانند گویشهای دیگر به نسبت زبان رسمی کمتر تحول پذیرفته و از اینرو بسیاری از ویژگی‌های فارسی کهن را نگه داشته‌است. محمود رفیعی در مقدمه واژه‌نامه گویش بیرجند می‌نویسد که چون بیرجند در نزدیکی کویر و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده، در گذر تاریخ کمتر مورد تاخت و تاز و هجوم قرار گرفته و در نتیجه گویش آن نیز پاکیزه و دست نخورده باقی مانده‌است.

 فرهنگ و آموزش

مراکز علمی و فرهنگی جدید از مدارس علمیه نشأت گرفته ‏اند و در این میان اهمیت مدرسه معصومیه که سابقهٔ بیش از هزار سال دارد و محل تحصیل اغلب مشاهیر بیرجند بوده قابل ذکر است. هم ‏اکنون در شهرستان بیرجند پنج مدرسه علمیه با ظرفیت ۲۰۰ نفر طلبه و بیش از ۷۰۰ مرکز آموزشی وابسته به آموزش و پرورش به فعالیت مشغولند.

مدارس جدید در شهرستان بیرجند زودتر از سایر نقاط کشور تأسیس شد. مدرسه شوکتیه در سال ۱۲۸۴ خورشیدی پس از تأسیس دارالفنون تهران و رشدیه تبریز , به همت امیر شوکت‌الملک علم, حکمران وقت در بیرجند تأسیس شد و به دنبال آن , دبیرستان شوکتیه و مدارس خضری دشت بیاض, نهبندان، سربیشه، خوسف و دبستان دخترانه شوکتی افتتاح گردید.

در شهرستان بیرجند پنج مدرسه علمیه با ظرفیت ۲۰۰ نفر طلبه و بیش از ۷۰۰ مرکز آموزشی وابسته به آموزش و پرورش به فعالیت مشغولند.

آموزش و پرورش بیرجند هم‏ اینک با بیش از ۹۰ سال عمر با برکت بیش از یکصدهزار نفر دانش‏ آموز را تحت تعلیم و تربیت دارد. وجود ۴ اداره مستقل آموزش و پرورش در شهرستان بیرجند با بیش از ۷۰۰۰ نفر پرسنل، مرکز آموزش عالی فرهنگیان، مراکز تعلیم و تربیت، پژوهشکده معلم و... آموزش و پرورش این شهرستان را به قویترین آموزش و پرورش استان خراسان (پس از مشهد) تبدیل کرده بود.

 آموزش عالی

بیرجند به عنوان قطب دانشگاهی شرق کشور از امکانات آموزش عالی خوبی برخوردار است. در ۱۳۵۴ شمسی, در مجموعه موقوفات علم , موسسه آموزش عالی بیرجند تأسیس شد و در ۱۳۵۶ شمسی با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در رشته‌های ریاضی, فیزیک و شیمی, کار خود را آغاز کرد و اکنون به نام رسمی دانشگاه بیرجند شناخته می‌شود.
در حال حاضر ۱۴ هزار دانشجو در ۱۱ دانشگاه و مرکز آموزش عالی مشغول تحصیل میباشند که بالاترین تورم دانشجویی در سطح کشور را به خود اختصاص داده‌است. بدین معنی که به ازای هر ۹ نفر شهروند بیرجندی یک نفر دانشجو وجود دارد. از جمله مراکز آموزش عالی در بیرجند می‌توان از:

• دانشگاه بیرجند
• دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
• دانشگاه صنعتی بیرجند
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
• دانشگاه پیام ‏نور بیرجند
• دانشگاه جامع علمی کاربردی بیرجند
• مرکز تربیت معلم شهید باهنر
• مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان
• مرکز آموزش مدیریت دولتی
• مرکز آموزش عالی دختران بیرجند (سپیده کاشانی)
• مرکز آموزش سما واحد بیرجند [۱]

در باره نام بیرجند ۲

نام بیرجند

نام اصلی این شهر، بیرجند است که به صورت‌های برجند، برجن، برکن و بیرگند نیز در نوشته آمده‌است.

پنج وجه تسمیه برای بیرجند بیان شده‌است.

• بیرجند یعنی نصف شهر/نیم شهر
• بیرجند یعنی شهر بلند
• بیرجند یعنی شهر چاه
• بیرجند یعنی شهر طوفان
• بیرجند یعنی برزن

آقای رجبعلی لباف خانیکی در مقاله خود تحت عنوان "تأملی در نام بیرجند"، بیرجند را مرکب از دو جزء "بیر" و "جند" می‏داند. "بیر" در پارسی باستان به معانی رعد و برق، صاعقه و طوفان و "جند" که معرّب "کند" است به زبان فرارودی به معنی مکان و شهر آمده‌است. با توجه به نامهای مناطق و شهرها در خراسان بزرگ ، مانند تاشکند، خجند، سمرقند و ...، این وجه تسمیه درست تر به نظر می‌رسد.

بیرجند

بیرجند
اطلاعات کلی
نام رسمی:	بیرجند
کشور:	ایران
استان:	خراسان جنوبی
شهرستان:	بیرجند
بخش:	مرکزی
بیرجند
مردم
جمعیت	۱۵۷٬۸۴۸
رشد جمعیت:	۲٪
تراکم جمعیت:	۳۶۹۷ نفر بر کیلومتر مربع
زبان‌های گفتاری:	فارسی
مذهب:	شیعه، سنی
جغرافیای طبیعی
مساحت:	۴۲٫۷ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا:	۱۴۹۱ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه:	۱۶٫۵ درجهٔ سانتی‌گراد
بارش سالانه:	۱۷۱ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه:	۴۸ روز
اطلاعات شهری
شهردار:	محمود محسن زاده
ره‌آورد:	زعفران، زرشک، عناب، فرش
پیش‌شماره تلفنی:	۰۵۶۱
وب‌گاه:	شهرداری بیرجند

بیرجَند مرکز استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان بیرجند در شرق ایران است. این شهر در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۵۷٬۸۴۸ نفر جمعیت داشته‌است.^[۱]

شهر بیرجند، اولین شهر در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران شناخته می‌شود.^[۴] این شهر همچنین دومین شهری در ایران است که در سال ۱۳۰۲ و پیش از تهران ، از لوله‌کشی آب شهری برخوردار گردید.^[۵]

مدرسه شوکتیه این شهر، سومین مدرسه آموزش به سبک جدید، بعد از دارالفنون و رشدیه تبریز است. به علت موقعیت سیاسی و استراتژیک شهر بیرجند، سومین فرودگاه کشور در سال ۱۳۱۲ پس از قلعه مرغی و بوشهر، در این شهر ساخته شد ^[۶] و تا پیش از جنگ

امام صادق علیه السلام فرمود:«مهدی علیه السلام گنجی در طالقان

امام صادق علیه السلام فرمود:«مهدی علیه السلام گنجی در طالقان دارد که از طلا و نقره نیست. پرچمی دارد که از وقتی پیچیده شده، باز نگردیده است: مردانی که قلب هایشان مانند تکه های آهن، سخت تر از سنگ است و هرگز شکی درباره خدا به آنها وارد نگردیده است. آنان اگر به کوه ها حمله کنند، آن را از جای می کنند، و هر شهری را بخواهند فتح می‌کنند. عقاب آسا بر اسبانشان می‌تازند. بر زین اسب امام علیه السلام دست می‌کشند و به این وسیله تبرک می جویند. گرد امام علیه السلام جمع می‌شوند و در جنگ‌ها با جانشان از او دفاع می کنند. آنچه امام علیه السلام از آنها می خواهد اطاعت می‌کنند. مردانی هستند که شب ها خواب به چشم ندارند و در نمازشان همانند زنبور عسل زمزمه می‌کنند. شب را در حال قیام و عبادت سپری می کنند و صبحگاهان بر اسبانشان سوارند. راهبان شب و شیران روز هستند. آنان نسبت به امام‌شان، از کنیز نسبت به مولایش مطیع‌تر و فرمانبردار ترند. قلب‌هایشان همانند چراغ می‌درخشد و از جلال خدا هرسناکند. یاران امام زمان علیه السلام برای شهادت دعا و کشته شدن در راه خدا را آرزو می‌کنند. شعارشان « یالثارات الحسین علیه السلام‍»( ای خونخواهان حسین) است. هنگامی که حرکت می کنند، ترس به اندازه مسیر یک ماه پیشاپیش آنان حرکت می کند. خداوند به وسیله آنان امام حق را یاری می کند.»

برف آب

۱۰

نظر دکتر هانس بوبک - زمین‌شناس اتریشی در مورد طالقان

قلل منطقه طالقان:

                

 دکتر هانس بوبک - استاد دانشگاه و زمین‌شناس اتریشی - در سال 1934، نقشه صحیحی از علم‌کوه را با مقیاس یک/صدهزارم و با استفاده از برخی عکس‌های هوایی تهیه کرده است که این نخستین گام بسیار مهم و ارزنده در راه شناسایی منطقه طالقان و تخت‌سلیمان به حساب می‌آید. وی از طریق دره «پراچان» که مسیر جنوبی دستیابی به قلل رشته تخت سلیمان است، با استفاده از راهنمایان محلی از گردنه هزارچم عبور و کلیه قلل مشخص سمت شرقی و غربی گردنه را نامگذاری کرده که با استفاده از گویش محلی روستای پراچان انجام پذیرفته است.

تاریخچه منطقه طالقان:

تاریخ طالقان به 4500 سال قبل بازمی‌گردد و آثاری از سلسله‌های مختلف پادشاهی در این منطقه وجود دارد. زبان مردم طالقان، فارسی و لهجه آنها تاتی است و تنها در دهکده میناوند، مردم به زبان ترکی سخن می‌گویند. آیین مردم طالقان تا حدود قرن سوم هجری، دین زرتشت بوده است. با ظهور اسلام و گرویدن مردم قزوین و سایر مناطق نزدیک طالقان به مذهب شافعی و مالکی، مذاهب جدید در میان آنان رونق پیدا کرد اما چون ساداتی که به طالقان روی آوردند پیرو زیدبن‌علی‌بن‌حسین‌ابن‌علی بودند، مردم طالقان، آیین زیدیه را که حسینیه نیز نامیده می‌شود قبول کرده و به آن علاقه‌مند شدند. ظاهرا مذهب اسماعیلیه در طالقان نفوذ و دوام قابل ملاحظه‌ای نداشته است زیرا مردم طالقان، بیشتر در قلمرو نفوذ حکمرانان زیدی‌مذهب قرار داشته‌اند. به هر حال با روی‌کارآمدن صفویه و نفوذ حکمرانان سلسله کیانیه - خصوصا خان‌احمد اول که به آیین شیعه اثنی عشری معتقد و علاقه‌مند بود - از گسترش و نفوذ آیین زیدیه کاسته شد و مردم به مذهب اثنی‌‌عشری گرویدند. اکنون عموم طالقانی‌ها شیعه دوازده امامی هستند.

و...

                             

.

مشاهیر

·         آیت الله حاج سید محمود علایی طالقانی فرزند مرحوم آقا سید ابو الحسن از ده گلیرد اولین امام جمعه پس از انقلاب 

   شهید سرلشکر ولی اله فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش

·         درویش عبدالمجید طالقانی از ده مهران ابداع کننده خط نستعلیق

·         درویش خان (غلامحسین درویش) فرزند حاجی بشیر از ده زیدشت از اساتید موسیقی اواخر دوره قاجار

·         مرحوم آیت اله حاج شیخ محمد حسن طالقانی(فرزند مرحوم ملا عبد اله)از ده کرود از علمای برجسته طالقان و از حامیان مرحوم نواب صفوی

·        دکتر حشمت از ده شهراسر همرزم شهید میرزا کوچک خان جنگلی

·         برادران امیدوار (عیسی و عبد اله)نخستین جهانگردان ایرانی

·         شیخ حسین غفاری از ده حسنجون و نویسنده کتاب تاریخ طالقان

·         جلال آل احمد از ده اورازان و نویسنده معاصر

·         ‌عنایت بخشی متولد ۱۳۲۴ و هنرمند معاصر سینما و تلویزیون

·         غلامحسین امیر خانی از ده آرتون رئیس انجمن خوشنویسان (معاصر)

·         دکتر احمد احمدیان فرزند مشهدی علی میرزا از ده کرود، قاضی و مستشار دیوانعالی کشور و وزیر دادگستری کابینه مهندس بازرگان

·         ابو الحسن معینی از ده حصیران و استاندار لرستان در رژیم پهلوی

·         آیت اله العظمی شیخ مرتضی طالقانی از ده دیزان از علمای بنام حوزه علمیه نجف اشرف در نیمه اول قرن چهاردهم هجری قمری

·         حبیب الله برنگی فرزند آقا رضا از ده کرود، شاعر، نویسنده و تاریخ نگار طالقان  

·         آیت اله شیخ مسیح پارسا از ده اوانک از علما و شعرای معروف طالقان متوفی ۱۳۱۹ ه.ق

·         شیخ عزیزالله فرید بزجی از ده بزج و رئیس دفتر و منشی مرحوم دکتر حشمت

·         مهندس خلیل طالقانی فرزند میرزا علی اصغر از ده اوانک وزیر کشاورزی کابینه دکتر علی امینی

·         آیت اله میرزا مسیح کرودی طالقانی فرزند مرحوم قاسم از ده کرود از علمای معروف دوره مظفر الدین شاه قاجار و امام جماعت مدرسه سپهسالار

·         میرزامحمدعلی مکلای طالقانی از ده نویزک مرثیه سرا و عالم قرن ۱۳ ه.ق

·         امیر الادباء

·         سعیدخان رفیعی بزجی

·         صاحب ابن عباد از ده تکیه ناوه وزیر فخر الدوله و مجد الدوله دیلمی

·         ملا نظر علی از ده سوهان از علمای بنام اوایل قرن ۱۴ هجری قمری

·         پروفسور یحیی پویا فرزند حاجی ملا باشی از ده اوانک استاد کرسی خون شناسی دانشگاه تهران

·         آیت اله سید ابوالحسن رفیعی طالقانی از ده اورازان امام جماعت مسجد جامع تهران در اوایل قرن ۱۴ ه.ق

·         محمد بن ابراهیم بن اسحق طالقانی از راویان حدیث و علمای ثقه قرن سوم ه.ق

·         جمال الدین معروف به پیر از ده وشته از عرفای قرن ۵و۶ هجری

·         ابو نصر احمد بن ابراهیم طالقانی از شعرای بنام دوران آلب ارسلان و ملکشاه سلجوقی

·         ملا نعیما از ده کرکبود عالم و کتابدار کتابخانه سلطنتی شاه سلطان حسین صفوی

·         شیخ مرتضی تمیمی فرزند کربلایی قلی از ده اوانک مجتهد قرن ۱۴ ه.ق

·         شیخ آقا هرنجی طالقانی از ده هرنج عارف و مجتهد اواخر قرن ۱۳ و اوایل قرن ۱۴ ه.ق

·         میر ابو الفضل عنقای طالقانی از ده کرکبود شاعر وعارف معاصر

·         درویش مختار علیایی طالقانی فرزند محرمعلی از ده کوئین از دراویش قرن ۱۴ ه.ق طالقان

·         ملا عبد الغنی شریعتمداری از ده حشان از روحانیون برجسته طالقان در قرن ۱۳ ه.ق

·         حاج میرزا ابراهیم بوذری فرزند میرزا علی اصغر از ده کرود خوشنویس و استاد انجمن خوشنویسان معاصر 

عکس های دیدنی

                                          

طالقان اول خرداد ۸۸

طالقان     طالقان آبی است همچون آسمان                            طالقان سبز است چون باغ جنان دشت هایش چشمگیرو دلنواز                             کوههایش پر غرور وسرفراز چشمه هایش صاف همچون اشک چشم                    باغهایش سبز چونان سنگ یشم  مردمانش خاکی و مهمان نواز                                  اهل قرآنند و تقوا و نماز طالقان از هر نظر زیبا بود                                         طالقان اغواگر دلها بود طالقان رویای هر صاحب دل است                            مهر او از دل زدودن مشکل است                                                                                                (علی برنگی)

شما پیشنهاد دهید!

شما پیشنهاد دهید!

خیلی از دوستان خارج از کشور بصورت غیر رسمی دعوت کرده اند تا خدمتی برای ایرانیان در خارج انجام پذیرد مثل مباحث آموزشی یا واعظ و خطابه تا تحصیل و بر گشت به وطن برای خدمت بهتر

برای همین بدون هیچ گونه تردیدی می گویم که اگر شما جایی از اقصی نقاط ایران یا کشورهای دیگر احساس نیاز می کنید و حس می کنید ظرفیت خوبی برای کار کردن با روحیه جوان پسندی وجود دارد با آمادگی وبه اندازه وسع در محل حاضر وحضور پیدا کنید

 چه بصورت دانشگاهی وهمایشی ، پرسش و پاسخی و یاهیاتی و سنتی  

با این امید به اینکه خدا بخواهد و موجب خدمت بیشتر و ثوابش هم برای آنان که در این راه قدم بر می دارند.