تاریخچه دبیرستان البرز

 تاریخچه دبیرستان البرز

 دربیست و چهارمین سال حکومت ناصرالدین شاه قاجار یعنی به سال 1250 شمسی (1871 میلادی و 1288 هجری قمری) یک هیئت مذهبی آمریکایی وابسته به کلیسای انجیلی به ریاست شخصی به نام (باسِت Bassette ) از آمریکا به ایران آمد و در ساختمان اتابک در خیابان لاله زار مستقر شده و شروع به کار نمود.دو سال بعد این هیئت دست به کار تأسیس دبستانی در نزدیکی دروازه قزوین شد، اگر این دبستان را پایه سازمان یابی و تأسیس دبیرستان البرز که بعدها به وجود آمد به شمار آوریم، اکنون از آن تاریخ یکصد و سی و پنج سال می گذرد . این هیئت در سال 1264 شمسی، پس از خریداری محلّی در خیابان قوام السّلطنه (سی تیر فعلی) به کار ساختمانی برای دبیرستان پرداخت و اوّلین کلنگ این بنا در همان سال به دست ناصرالدّین شاه قاجار به زمین خورد و دو سال بعد یعنی در سال 1266 ساختمان آن پایان یافت. این مدرسه دارای شش کلاس و پنجاه نفر دانش آموز بود و به ریاست شخصی به نام (وارد Ward ) اداره می شد. این مدرسه هم اکنون در خیابان سی تیر کوچه نو بهار موجود و به نام مهر امام نامیده می شود.

                 پس از بازگشت وارد (Ward ) به امریکا در سال 1277 شمسی (1898 میلادی)، شخصی بنام دکتر جردن ریاست مدرسه را بعهده گرفت. در طی مدت 15 سال بتدریج به کلاسهای آن اضافه گردید و در نهایت در سال 1292 (1913 میلادی) دوره دوازده ساله دبستان و دبیرستان تکمیل گردید. درهمان سال، هیات امریکائی اراضی بیرون دروازه یوسف آباد به مساحت یکصدو پنجاه هزار ذرع مربع که به دست خواهرمیرزاحسن خان مستوفی و شوهرش جلال الدّوله در بانک  شاهی به گرو گذاشته شده بود را خریداری کردند ولیکن بدلیل اختلاف در تعیین حدود املاک بهجت آباد و جلالیه برای محصور کردن آن به اشکالاتی برخوردند. درسال 1294 شمسی ساختمانی برای اقامت دکتر جردن در این اراضی بناشد. در سال 1297 (1918میلادی) اولین ساختمان شبانه روزی به نام مَک کورمیک (Mac Cormic Hall )به علاوه یک ساختمان دیگر در جنوب منزل دکتر جردن پایان یافت . از سال 1300 هجری شمسی تا سه سال کشمکش هائی بر سراراضی باغ امیرنظام در مجاورت اراضی بجهت آباد و جلالیه بین میرزا هاشم آشتیانی و بعد از آن میرزا حسن خان مستوفی و شخصی بنام دولتشاهی با هیات امریکائی در می گیرد که با حکمیت مرحوم علی اکبر داور و ارسلان خلعتبری مساله حل وفصل می گردد. درسال 1303 شخصی بنام رولستون (Rollestone) امریکائی هزینه ساختمان اصلی دبیرستان را پرداخت و مارکوف معمار مشهور لهستانی الاصل روس، کار ساختمان آنرا با الهام از بناهای ایرانی و اسلامی بر عهده گرفت و در عرض سه سال به پایان رساند. کلاس های متوسطه از محل سابق خود به این ساختمان منتقل شد و در سال 1308 شمسی (1929 میلادی) به کالج تبدیل شد و دوره پانزده ساله  A. B در آن تأسیس یافت که  شامل 900 دانش آموز بود و به نام کالج آمریکایی های تهران خوانده شد و نام چهار راه کالج برگرفته از کالج آمریکایی های تهران است.

               درسال 1312 شمسی (1923 میلادی) یک زن آمریکایی به نام خانم (هاری مور) به ایران آمد و ساختمان شبانه روزی به نام تالارلینکلن و نیز یک درمانگاه کوچک  به ضمیمه آن ساخته شد. همچنین، در سال بعد (1313 شمسی) ساختمان دیگری برای دوره لیسانس در قسمت شرقی ساختمان مرکزی به نام ساختمان علوم احداث گردید.

                  بعد از آمریکایی ها، اوّلین ایرانی که ریاست البرز را بر عهده گرفت آقای وحید تنکابنی بود که تا سال 1320 ریاست را بر عهده داشت و سپس آقای علی محّمد پرتوی صنیعُ المُلک به ریاست دبیرستان البرز منصوب گردید و تا مرداد 1321 خدمت نمود. پس از آن آقای حسن ذوقی رییس دبیرستان البرز شد و در بهمن ماه 1321 آقای دکتر لطفعلی صورتگر با داشتن سمت استادی دانشگاه ریاست البرز را عهده دار شد و تا دهم مرداد 1323 در این سمت خدمت نمود. از این تاریخ ریاست و اداره دبیرستان البرز و شبانه روزی آن به آقای دکترمحمد علی مجتهدی گیلانی استاد دانشگاه واگذار شد که تا اواخر سال 1357 در این سمت انجام وظیفه نمود.درطی دوران ریاست آقای دکتر مجتهدی ساختمان های متعددی به مجموعه ساختمان های البرز اضافه گردید، ساختمان جدید شبانه روزی در سال 1346 به اتمام رسید، آزمایشگاه های فیزیک ، کتابخانه، سالن امتحانات بسیار عظیم و نیز مرکز فنی که سال 1351 آغاز و در سال 1354 به اتمام رسید، از جمله اهم آنهاست .

          درسال 1337 که دولت وقت تصمیم گرفت با همکاری  دولت فرانسه ، دانشگاه پلی تکنیک تهران (امیرکبیر) را تأسیس کند، نزدیک به
هفتاد و یک هزار متر مربع از اراضی این دبیرستان به آن مجموعه واگذار شد.

           در سال 1376 ساختمان مرکزی و ساختمان علوم در شرق دبیرستان به شماره 2000 ثبت آثار ملی گردیده است.

به نام خداوند و پروردگار
که ذات خداوندیش ماندگار
بمان ماندگار ای همه ماندگار	که نامت بر ایران بُوَد یادگار
تو چون کوهِ البُرز پاینده ای	به ایران زمین فَرّو فرخُنده ای
که البُرزیان بی قرارِ تُو اَند	به گیتی همه نامدارِ تُو اَند
جوانان ز البُرز فارغ شُدند	به علم و به دانش نوابغ شُدند
شدند بر جهانی چو خورشید و ماه	به هر انجمن برترین  جایگاه
ز البُرز و دارُالفُنون یاد باد	به فَنّاوری هر دو آباد باد
به البُرز کاهِن نموده  نگاه	نگاهی بر این قِدمَتُ جایگاه
بمان ماندگار ای همه ماندگار	که نامت بر ایران بُوَد یادگار